Đề xuất Quốc hội có giám sát chuyên đề về chính sách tín dụng cho sinh viên

Những vấn đề đặt ra trong quá trình cụ thể hóa chủ trương của Đảng theo Nghị quyết 29

Chia sẻ tại Hội nghị Giáo dục năm 2023 “Thể chế, chính sách nâng cao chất lượng giáo dục đại học”, Phó giáo sư, tiến sĩ Vũ Hải Quân – Giám đốc Đại học Quốc gia TP.HCM đề cập một số thách thức trong quá trình cụ thể hóa chủ trương của Đảng được nêu trong Nghị quyết 29-NQ/TW về giáo dục đại học, trong đó trọng tâm là tài chính đại học.

Bạn đang xem: Đề xuất Quốc hội có giám sát chuyên đề về chính sách tín dụng cho sinh viên

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Hải Quân – Giám đốc Đại học Quốc gia TP.HCM chia sẻ tại Hội nghị.

Đầu tiên, Nghị quyết 29 nêu rõ: “Chuyển phát triển giáo dục và đào tạo từ chủ yếu dựa vào số lượng sang tập trung vào chất lượng, hiệu quả, đồng thời đáp ứng yêu cầu về số lượng”.

Phó giáo sư Vũ Hải Quân đặt ra câu hỏi: Giáo dục đại học hiện nay đã đạt được cả về số lượng và chất lượng chưa và mối tương quan giữa số lượng và chất lượng như thế nào?

Thứ hai, Về quy hoạch, dự báo, mệnh lệnh đào tạo của các bộ, ngành, địa phương, Nghị quyết 29 yêu cầu các bộ, ngành, địa phương xây dựng quy hoạch dài hạn phát triển nguồn nhân lực, dự báo nhu cầu nhân lực. số lượng và chất lượng nguồn nhân lực, cơ cấu ngành nghề và trình độ chuyên môn. Trên cơ sở đó đặt hàng và phối hợp với các cơ sở giáo dục, đào tạo tổ chức thực hiện.

Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là các bộ, ngành, địa phương đã thực hiện việc này đến mức nào, bằng cách nào và đạt được kết quả gì?

Nghị quyết 29 cũng đề cập đến cơ chế đặt hàng đào tạo. Đến thời điểm này, chúng ta đã đặt hàng đào tạo giáo viên nhưng trong quá trình thực hiện, các trường cao đẳng sư phạm đang có nhiều trăn trở, còn nhiều vướng mắc khó khăn chưa được giải quyết.

Thứ ba Là vấn đề liên tục trong đào tạo, Nghị quyết số 29 đặt ra yêu cầu: Đổi mới hệ thống giáo dục theo hướng cởi mở, linh hoạt, liên tục giữa các cấp học, trình độ và giữa các phương pháp giáo dục, đào tạo. .

Hội nghị Giáo dục 2023 “Thể chế, chính sách nâng cao chất lượng giáo dục đại học” diễn ra chiều 5/11.

Thực tế, tỷ lệ chuyển tiếp từ trung cấp, cao đẳng lên đại học rất thấp. Nghị quyết của Đảng tập trung vào vấn đề tương tác trong đào tạo nhưng kết quả đạt được rất thấp.

Theo báo cáo của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội giai đoạn 2011 – 2020, cả nước có trên 130.000 học sinh đang theo học từ trung cấp đến cao đẳng, chiếm khoảng 10% tổng số học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở. trình độ trung cấp.

Thứ Tư, Về đầu tư cho giáo dục đại học, Nghị quyết 29 nêu rõ: Đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển, được ưu tiên trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội. Nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong đầu tư phát triển giáo dục và đào tạo, ngân sách nhà nước chi cho giáo dục và đào tạo tối thiểu là 20% tổng chi ngân sách.

Xem thêm : 7 ứng viên không đủ tiêu chuẩn xét GS, PGS, Chủ tịch HĐGS liên ngành nói gì?

Tuy nhiên, nhìn lại, chi ngân sách cho giáo dục, đặc biệt là chi cho giáo dục đại học vẫn còn rất thấp.

Thứ năm, Về đầu tư một số trường đại học trọng điểm, đa ngành, Nghị quyết 29 nêu rõ: Đối với giáo dục đại học và dạy nghề, Nhà nước tập trung đầu tư xây dựng một số trường đại học, chuyên ngành đào tạo quan trọng. điểm, đại học sư phạm;… Ưu tiên nguồn lực, có trọng điểm đầu tư và có cơ chế đặc biệt để phát triển một số trường đại học nghiên cứu đa ngành, đa lĩnh vực nhằm sớm đạt trình độ khu vực và quốc tế, có khả năng hợp tác, cạnh tranh với các cơ sở đào tạo và nghiên cứu hàng đầu thế giới. cơ sở nghiên cứu.

Giám đốc Đại học Quốc gia TP.HCM cho biết, đến thời điểm hiện tại, việc đầu tư cho 2 trường đại học quốc gia vẫn chưa đạt kỳ vọng. Riêng tại Đại học Quốc gia TP.HCM, tỷ lệ ngân sách nhà nước giảm dần từ 21% xuống 19% và giảm xuống 15% qua các năm 2019, 2020, 2021 do có 6 trường đại học thành viên. Tự chủ chi tiêu thường xuyên.

Từ năm 2020 đến 2023, Đại học Quốc gia TP.HCM chưa khởi công dự án mới nào.

“Năm 2023, chúng tôi dự kiến ​​phải hoàn lại ngân sách hoặc xem xét hủy dự toán 671,4 tỷ đồng. Năm 2022 phải chuyển ngân sách từ năm 2022 sang năm 2023 là 545 tỷ đồng. Ngân sách có thể lớn, nhưng liệu cơ sở có “tiêu hóa” được khoản ngân sách đó hay không cũng là một câu hỏi”, PGS Vũ Hải Quân băn khoăn.

Thứ sáu, Về đầu tư cho nghiên cứu khoa học ở các trường đại học, Nghị quyết 29 nêu rõ: Ưu tiên đầu tư phát triển khoa học cơ bản, khoa học tiên tiến, phòng thí nghiệm trọng điểm, phòng thí nghiệm chuyên ngành, trung tâm công nghiệp. cơ sở sản xuất xét nghiệm công nghệ cao, hiện đại ở một số cơ sở giáo dục đại học.

Phân bổ kinh phí nghiên cứu khoa học cho các đơn vị. Dữ liệu: Ngân hàng Thế giới

Tuy nhiên, số liệu từ Ngân hàng Thế giới cũng cho thấy, đầu tư nghiên cứu khoa học cho các trường đại học trong phân bổ chung đang chiếm tỷ lệ rất thấp. Năm 2019, đầu tư vào các trường đại học, học viện, cao đẳng chỉ đạt 18%.

Thông báo quốc tế về các cơ sở giáo dục đại học năm 2022.

Trong khi kết quả nghiên cứu khoa học đạt được chủ yếu ở các trường đại học, ví dụ như các công bố quốc tế. Phó giáo sư Vũ Hải Quân cho rằng, vẫn còn sự phân bổ nguồn lực nghiên cứu khoa học cho các trường đại học chưa hợp lý.

Tinh thần của Nghị quyết 29 là tăng cường đầu tư, và trên thực tế các trường đại học cũng đã làm rất tốt công tác nghiên cứu khoa học, nhưng tỷ lệ chi cho trường đại học cho nghiên cứu khoa học rất thấp.

Số sinh viên được vay vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội. Dữ liệu: Ngân hàng Thế giới

Về chính sách tín dụng đối với sinh viên Ngân hàng Chính sách xã hội, Giám đốc Đại học Quốc gia TP.HCM cho rằng, vấn đề này chưa phát huy hiệu quả, đối tượng được vay vốn còn hạn chế, số tiền vay còn hạn chế. Vốn vay thấp, thời hạn vay ngắn, thủ tục và phương thức vay phức tạp, trong khi lãi suất vẫn ở mức cao.

Phó giáo sư Vũ Hải Quân cũng đề xuất Quốc hội cần có cơ chế giám sát chuyên môn về chính sách tín dụng đối với sinh viên.

Xem thêm : Bộ GDĐT hướng dẫn thực hiện thanh tra, kiểm tra nội bộ với các cơ sở đào tạo

Số lượng sinh viên tăng nhưng số giáo sư, phó giáo sư không tăng

Phó giáo sư, tiến sĩ Vũ Hải Quân cũng đặt ra một số vấn đề giáo dục đại học cần có giải pháp nếu không sẽ ảnh hưởng đến nhà trường.

Về quy mô, chất lượng đào tạo: Những năm gần đây, quy mô giáo dục đại học tăng lên nhưng số lượng giáo sư, phó giáo sư hầu như không tăng và có xu hướng thay đổi qua từng năm.

Chất lượng giáo dục đại học còn được đo lường dựa trên số lượng giáo viên giỏi và nhà khoa học hàng đầu. Tuy nhiên, khi số lượng giáo sư, phó giáo sư không tăng trong khi số lượng sinh viên tăng thì sẽ khó đảm bảo chất lượng ở một số trường.

Khi số lượng giáo sư, phó giáo sư không tăng thì quy mô đào tạo tiến sĩ chắc chắn không thể tăng, bởi quy mô đào tạo tiến sĩ còn phụ thuộc vào số lượng giáo sư, phó giáo sư. Tình trạng này làm dấy lên mối lo ngại về sự thiếu hụt các nhà khoa học hàng đầu.

Ngoài ra, quy mô tuyển sinh tăng nhưng tỷ lệ tuyển sinh đại học vẫn thấp, đây cũng là bài toán cần có giải pháp.

Một vấn đề nữa là sự mất cân đối về ngành đào tạo, có sự chênh lệch lớn giữa các ngành đào tạo. Năm 2022, cứ 5 thí sinh sẽ có 1 chọn ngành kinh doanh và quản lý, còn các ngành khoa học đời sống, khoa học cơ bản, thống kê thì tỷ lệ thí sinh đăng ký đã thấp nhưng tỷ lệ trúng tuyển vẫn thấp. thấp hơn.

Điều này dẫn đến sự mất cân bằng trong đào tạo. Nếu không có giải pháp, trong thời gian tới chúng ta sẽ thiếu hụt các nhà khoa học, kỹ sư trong những lĩnh vực rất quan trọng.

Về vấn đề tài chính và nguồn thu của các trường đại học, Giám đốc Đại học Quốc gia TP.HCM cho biết, nguồn thu chính của các trường là học phí nhưng những năm gần đây học phí không tăng. Trong giai đoạn 2017-2020, khi đầu tư NSNN giảm từ 24% xuống 9%, nguồn thu chính tập trung nhiều vào học phí từ 57% xuống 77%, trong khi thu ngoài chỉ chiếm 14%.

Tỷ lệ nguồn thu của các trường đại học năm 2017 và 2021. Nguồn: Ngân hàng Thế giới

Một trường đại học không thể trở thành trường đại học đẳng cấp thế giới và không thể được xếp hạng quốc tế nếu doanh thu của nó chỉ dựa vào học phí.

Nguồn thu bên ngoài tăng lên phụ thuộc vào: thời gian và quy định của các văn bản pháp luật. Trong khi đó, hợp tác công tư trong giáo dục đại học còn gặp nhiều khó khăn, về cơ chế định giá tài sản/thương hiệu, sở hữu trí tuệ, thời gian thu hồi vốn… Nguồn thu từ quyên góp, tài trợ cũng còn hạn chế. cơ chế.

Phó giáo sư Vũ Hải Quân đưa ra những khuyến nghị chính sách về tài chính cho giáo dục đại học ở Việt Nam như: điều chỉnh cách tiếp cận tự chủ tài chính của các cơ sở giáo dục đại học; tăng chi tiêu ngân sách nhà nước cho giáo dục đại học, theo khuyến nghị của Ngân hàng Thế giới, tăng từ 0,8-1% GDP đầu tư cho giáo dục đại học đến năm 2030; Đồng thời, tăng tỷ trọng ngân sách nhà nước dành cho nghiên cứu và phát triển phân bổ cho các trường đại học.

Phạm Minh

Nguồn: https://saugiohanhchinh.vn
Danh mục: Giáo Dục